مهره صنعتی چیست؟
یکی از تجهیزات جدا نشدنی در صنعت، پیچ و مهره ها هستند. مهره که به Nut نیز معروف است یک قطعه اغلب دایره ای و یا چند ضلعی می باشد که مرکز ثقل آن سوراخ کاری و رزوه شده است. به کمک مهره، پیچ محکم تر بسته و چفت می شود. رزوه مهره با رزوه پیچ، همچنین جنس مهره با جنس پیچ باید دارای تناسب باشند. انواع مختلف مهره عبارت است از:
- مهره شش گوش
- مهره چهار گوش
- مهره سر بسته (گنبدی)
- مهره قفلی (کاسه نمدی)
- مهره واشردار (فلنجی)
- مهره چشمی
- مهره ریلی
- مهره خاردار
- مهره خشکه
- مهره خروسکی (بالدار)
- مهره چاکنت
- مهره چاکدار
- مهره جوشی
- مهره باریک
- مهره کبریتی (شش پر عریض)
- مهره تی
- مهره پرچی
مشخصات فنی انواع مهره صنعتی
اکنون به طور مختصر به توضیح و معرفی هر یک از انواع مهره و ذکر موارد مصرف هر کدام می پردازیم:
مهره شش گوش
مهره شش گوش (Hex Nut) یکی از معروف ترین و پرکاربرد ترین مهره ها می باشد که دارای شش گوش است. یکی از انواع مهره های شش گوش دارای ارتفاع کمتری هستند و اصطلاحا باریک ترند که به آنها Jam گفته می شود.
مهره چهارگوش
مهره چهار گوش و یا مهره مربعى (Square Nut) دارای چهارگوش است که فرآیند ساخت آن به نسبت آسان تر از انواع دیگر مهره ها می باشد. این مهره ها در گذشته معروفیت بیشتری داشتند.
مهره سربسته یا گنبدی
مهره سربسته (Cap Nut) همانطور که از نامش پیداست یک سر آن به شکل گنبد بوده و بسته می باشد. به دلیل شکل ظاهری این مهره و زیبایی و محافظت آن، در صنعت دوچرخه و موتور سازی پر کاربرد است و در مواقعى استفاده مى شود كه نياز باشد مهره تا حد معينى بسته شود.
یکی از انواع مهره های سربسته Acorn می باشد که قسمت گنبدی شکل آن به صورت نوك تيز ساخته مى شود.
مهره کاسه نمدی یا مهره قفلی
یکی از انواع مهره هاى شش گوش مهره های کاسه نمدی (Hex Nylon Insert Lock) هستند که داراى يك رینگ پلاستيكی یا تفلونی درون خود می باشند که باعث می شود از باز شدن و ارتعاش جلوگیری کند. مهره های کاسه نمدی یک بار مصرف بوده و پس از استفاده کارایی اولیه را ندارند. این مهره ها را از سایز 3 تا 14 میلی متر و از جنس استنلس استیل و یا به صورت گالوانیزه شده تولید می کنند.
مهره فلنجى یا واشر دار
مهره واشردار (Flange Nut) در زیر خود دارای یک قطعه واشری شکل است که باعث می شود پس از بسته شدن با هرگونه ارتعاش و یا تنشی دچار مشکل نشود. همچنین ممکن است شیارهایی روی سطح واشر این مهره ها وجود داشته باشد.
انواع مهره واشردار بر حسب نوع آبکاری:
- مهره واشردار گالوانیزه سرد و گرم
- مهره واشردار داکرومات
- مهره واشردار فسفاته
مهره چشمى
مهره چشمى (Eye Nut) در بالای خود دارای یک حلقه می باشد که از آن اغلب برای جابجایی استفاده می کنند.
مهره ریلی
مهره ريلى براى كار در شيارها است و با استفاده از آن مى توان به راحتى يك حالت گيره مانند در فضاهاى محدود ايجاد كرد. این مهره ها یکی از انواع مهره های تی می باشند.
مهره خاردار
مهره خاردار که به مهره چوب (به دلیل کاربرد گسترده آن در صنعت چوب) هم معروف است یه سطح مانند واشر در یک طرف خود دارد. این سطح، خود دارای خار هایی می باشد که لبه های آن به صورت سه یا چهار پر و به شکل گل میخ برگشته است که درون سطح فرو می رود.
مهره خروسکى یا بالدار
مهره خروسکی (Wing Nut) دارای دو برآمدگی بر روی سطح خود می باشد که به آنها بازو نیز گفته می شود. این بازو ها باز و بسته کردن با دست را آسان می کنند. معمولا این مهره ها را از جنس کربن استیل و یا استنلس استیل تولید می کنند و در صورت نیاز آنها را به صورت گالوانیزه و یا داکرومات آبکاری می کنند.
یکی از انواع مهره خروسکی، مهره خروسکی بولت یا مهره خروسکی بتن می باشد. از این مهره با جنس چدن داکتیل (چدن نشکن) که مقاومت بالایی نیز دارد برای اتصال پشت بند با واشر سولجر استفاده می شود.
مهره چاكنت
مهره چاكنت در سطح بیرونی خود دارای چند تورفتگی می باشد که باعث قفل شدن بهتر مهره شده و از باز شدن آن در مکان های دارای ارتعاش و تنش بالا جلوگیری می کند.
مهره چاكدار
بر روی مهره چاكدار برآمدگی هایی وجود دارد که باعث می شود مهره در پيچ قفل شود، که این امر سبب جلوگیری از باز شدن آن می شود. اين مهره در دو نوع Slotted و Castle ساخته مى شود که در شکل های زیر می توانید تفاوت های آنها را مشاهده کنید. عکس زیر مربوط به مهره چاکدار castle می باشد.
مهره جوشی
مهره جوشی (Welded Nut) در یک سمت خود دارای سه برآمدگی است. به کمک این زائده ها مهره به محل مورد نظر جوش داده می شود. مهره های جوشی در دو نوع شش گوش و چهارگوش و به صورت سیاه و یا گالوانیزه تولید می شوند.
مهره عريض شش پر
مهره عريض شش پر، مهره اى است كه مى تواند به عنوان يك اتصال دهنده دو قطعه را به هم وصل کند.
مهره اسپیسر
مهره اسپیسر یکی از انواع این مهره ها می باشد که يك سر آن به نرگى و سر ديگر آن به مادگى وصل می شود. از این مهره در مکان هایی که نیاز به فاصله است، استفاده می کنند. عکس زیر مربوط به مهره عریض شش پر می باشد.
مهره تى
مهره تی (Tee Nuts) که به دو نوع چکشی و تخت تقسیم می شود، برای قرار دادن در قطعات شیاردار کاربرد دارد.
مهره پرچی
از مهره پرچ برای ایجاد اتصال رزوه ای روی ورق های فولادی به منظور نصب قطعه ای دیگر استفاده می شود. امکان نصب روی ورق های فلزی و پلاستیک های صنعتی و عدم نیاز به پرداخت کاری سطح از جمله مزایای این مهره ها می باشد. این مهره ها به سطح کار آسیبی وارد نمی کنند.
مهره خود قفل شونده
مهره خود قفل شونده (Lock Nut) برای جلوگیری از باز شدن مهره ها در اثر نیرو های مختلف از مهره های خود قفل شونده یا قفل کن استفاده می کنند. این مهره ها با روش های متفاوت و همچنین استحکام بیشتری به قطعه وصل می شوند.
مشخصات فنی انواع مهره
مهره ها نیز همچون سایر تجهیزات مورد نیاز در صنعت از استاندارد هایی برای ساخت پیروی می کنند که اغلب استانداردی جهانی هستند. از جمله این استاندارد ها، استاندارد DIN آلمان، استاندارد ASME و ASTM امریکا می باشد. در زیر به استاندارد های مورد استفاده در تولید انواع مهره در کشور اشاره شده است.
| مهره شش گوش | DIN934 – DIN439 – DIN555 |
| مهره شش گوش گل بزرگ | DIN6915 |
| مهره فلنجی | DIN6918 |
| مهره خروسکی | DIN315 |
| مهره چهارگوش | DIN557 – DIN798 |
| مهره چشمی (مهره قلاب) | DIN582 |
| مهره گنبدی (سربسته) | DIN986 – DIN917 – DIN1587 |
| مهره جوش | DIN928 – DIN 929 |
| مهره تاجدار (چاکدار) | DIN935 – DIN937 |
| مهره قفلی | DIN980 |
| مهره کاسه نمدی | DIN985 |
| مهره چاکنت | DIN981 – DIN5406 |
| مهره استاد بولت | ASTMA194 (HM2-H2-MG48-8) – ASMEEB18.2.2 – ASMEB18.1.1 – ASTM1293 – ASTMF43 |
کلمات کلیدی:
بولت
استادبولت
پیچ و مهره
انکربولت
رول بولت
